Verslag 3e hoorcollege - Byzantium

Godsdienst

Opkomst christendom en verschil met de Romeinse (heidense)godsdienst. Orthodoxie. Wezen Byzantijnse godsdienstbeleving. Geschilpunten in de begintijd

Eerste ervaringen Constantijn de Grote met de christenen. Eerste concilie van Nicea: Arius; Concilie van Nicea

: 318 bisschoppen kwamen in 325 bijeen te Nicea om over het arianisme te oordelen. Op papier werd het voorgezeten door de keizer zelf, maar aangezien die niet veel over theologie wist was Hosius van Cordoba de facto de voorzitter. Athanasius, diaken van Alexander van Alexandrië, voerde het hoogste woord.

Er werd een geloofsbelijdenis aangenomen waarin staat dat Christus homoousios, van dezelfde substantie, is als de Vader en dus ook waarlijk God is. Slechts twee bisschoppen weigerden dit te aanvaarden, en enkele anderen onder voorbehoud, omdat ze bang waren dat acceptatie van het woord homoousios modalisme zou behelzen.

Tijdens dit concilie werd ook de datum van Pasen vastgelegd, het werd de eerste zondag ná de volle maan ná de lente-equinox. Christenen die vasthielden aan de joodse berekeningswijze werden quartodecimanen genoemd. Ook werden er een aantal disciplinaire canons opgesteld. Ook de autoriteit van Rome, Alexandrië en Antiochië werd door het concilie erkend.

Onderwerp van het Concilie: De bevestiging dat Christus in slechts één Persoon volkomen God en volkomen mens is; er werd verklaard dat er in Christus geen twee personen naast elkaar stonden. De godheid en de mensheid zijn in één persoon verenigd: de persoon van het Woord, Zoon van God. Daarom komt de Heilige Maagd Maria de titel Moeder Gods toe; zij is de Moeder van Jezus de God-Mens en niet de Moeder van de mens alleen (Theotokos)

Verzet tegen Nestorius en Cyrillus: Nestorius van Constantinopel, de Kroniekschrijver; Cyrillus van Alexandrië

Eeuw van het Iconoclasme 726 -843

Keizer Leo III

Keizer Constantijn V Kopronymus

afkomst herstel iconenverering (concilies van Constantinopel en Nicea 786 en 787) ambities Irene en verzet zoon Constantijn VI dood Constantijn VI (797): Keizerin Irene; Constantijn VI zit het Tweede Concilie van Nicea voor

dood Theophilos (842) herstel iconenverering (843) triomf van de orthodoxie, officieel bevestigd in 845

Optreden Patriarch Ignatios Verzet en bliksemcarrière van Photios (858) Reactie Paus Nicolaas (circa 864) Bekering Bulgarije (circa 864) Aanleiding schisma en de gevolgen Ignatius: Ignatius; Photios; Paus Nicolaas I

Geschilpunten met de Kerk van Rome Eerste optreden patriarch Keroularios (1043) Reactie Paus Leo IX Optreden Kardinaal Humbert Bul van de excommunicatie; inhoudelijke fouten; definitieve breuk: Patriarch Keroularius; Paus Leo IX; Kardinaal Humbert

Wijze van bidden Verzet van Barlaam en zijn veroordeling (1341) Optreden Palamas (1351): Palamas

Aanleiding en komst Keizer Johannes VIII naar Ferrara (1437) Problemen vóór de aanvang Uitgangspunten en oplossing kwestie filioque Laetentur coeli (1439) Reactie bevolking Constantinopel (1440): "Et in Spiritum Sanctum,
Dominum, et vivificantem: qui
ex Patre Filioque procedit."

“En in de Heilige Geest, die Heer is
en het leven geeft: die voortkomt
uit de Vader en de Zoon”; Keizer Johannes VIII