Vijf docenten werken samen in een breed panorama van de Europese cultuurgeschiedenis van het jaar 1000. Vanuit een multidisciplinaire en samenhangende benadering behandelt elk van hen in twee colleges belangrijke begrippen en ontwikkelingen. De verdeling van de vakgebieden over de docenten is: algemene geschiedenis / Chris van Nighten (vervangen door Han van der Horst), filosofie / Wijnand Noot, kunst / Nelleke Kan-van Dishoeck, letterkunde / Gé Vaartjes en muziek / Simon Burgers.

Het jaar 1000 is een waterscheiding in de geschiedenis van Europa. Uit feodale kaders ontwikkelen zich in West-Europese gebieden geleidelijk nieuwe autoriteiten. Paus en keizer raken verwikkeld in de investituurstrijd. Kruisvaarders trekken op0 tegen de islam. De bevolking groeit explosief, steden komen op en kunsten bloeien. Geestelijkheid, adel en burgerij bevorderen een kerkelijke, ridderlijke en stedelijke cultuur met gemeenschappelijke raakvlakken. In de eerste drie eeuwen van het panorama maken we - onder veel meer - kennis met Europese pelgrimsroutes, intellectuele centra als Sankt Gallen en Cluny, scholastici als Anselmus van Canterbury en Thomas van Aquino, romaanse kerken, gotische kathedralen, ridderromans, troubadoursliederen, Gregoriaans en de mystieke klankwereld van Hildegard von Bingen.

De laatste tweehonderd jaar van de Middeleeuwen vertonen ogenschijnlijk enorme contrasten. De Veertiende Eeuws staat te boek als rampzalig en waanzinnig, waar de Vijftiende Eeuw veeleer associaties oproept met culturele bloei. Dan sterft het 'Herfsttij der Middeleeuwen' en kondigt zich in Italië de Renaissance aan.

Bij nader inzien is het beeld van Europa in de Late Middeleeuwen minder zwart-wit en vol nuances. Rampen als hongersnood, pestepidemieën en de Honderdjarige Oorlog tussen Engeland en Frankrijk zaaien onmiskenbaar alom dood en verderf. Italiaanse stadsstaten en Vlaamse handelssteden vertonen echter een opmerkelijke culturele bloei met onovertroffen kunstenaars als Da Vinci en Rafaël, Van Eyck en Van der Weyden. In Frankrijk ontwikkelt zich in Parijs en Bourgondië een hofcultuur en in het Heilige Roomse Rijk transformeert Praag zich tot een fraaie Boheemse stad. In het theologisch denken doen markante figuren als Meester Eckhart en Nicolaas van Cusa van zich spreken. Humanisten bestuderen klassieke teksten en heroriënteren zich daarmee op de traditie. In de literaatuur vestigen de namen van Dante, Petrarca en Boccaccio en werken als Elckerlijc en The Canterbury Tales een nieuwe standaard. In de muziek klinken Italiaanse liefdesliedjes en de harmonische pracht Josquin des Prez. De docenten nemen de deelnemers mee op een fascinerende tocht door twee eeuwen Europese cultuurgeschiedenis. Vanuit een multidisciplinaire en samenhangende benadering behandelt elk van hen in twee colleges belangrijke begrippen en ontwikkelingen per vakgebied: algemene geschiedenis, filosofie, kunst, letterkunde en muziek. Deze cursus, het tweede deel van de leergang Duizend jaar Europese cultuur, kan afzonderlijk en zonder specieke voorkennis worden gevolgd.

Dit is het derde deel van een breed opgezette leergang over de Europese cultuurgeschiedenis vanaf het jaar 1000. De vijf docencten behandelen voor hun vakgebied de belangrijkste begrippen en ontwikkelingen. Tevens ontdekken de cursisten door deze multidisciplinaire benadering verrassende overeenkomsten en verschillen in de rijk geschakeerde Europese cultuur

De eerste twee delen van deze leergang hadden achtereenvolgens de Hoge Middeleeuwen en de Late Middeleeuwen tot onderwerp. Deel drie over de Vroegmoderne Tijd I(1500-1650) staat op het programma in het tweede semester van het studiejaar 2015-2016. Deel vier(1650-1800) Vroegmoderne Tijd II volgt in het eerste semester van studiejaar 2016-2017. In het tweede semester en het eerste semester van studiejaar 2017-2018 zullen de Negentiende Eeuw en de Twintingste Eeuw aan bod komen. De cursussen van deze leergang kunnen afzonderlijk en zonder specifieke voorkennis worden gevolgd.
Elk deel van deze leergang bestaat uit tien colleges waarvan telkens twee colleges per vakgebied in deze volgorde: algemene geschiedenis (Han van der Horst), filosofie (Wijnand Noot), kunst (Nelleke Kan-van Dishoeck), letterkunde (Ge Vaartjes) en muziek (Simon Burgers).
De docenten voeren de deelnemers in dit derde deel langs uiteenlopende gebeurtenissen, ontwikkelingen, stromingen en hoogtepunten uit de eerste anderhalve eeuwe van de vroegmoderne Europese cultuurgeschiedenis.
Van - onder veel meer - ontdekkingsreizen en koloniale rijkdom, godsdienstoorlogen in Duitsland en de Nederlanden, Turkse invloed op de Balkan, gouden eeuwen in Spanje en Nederland tot renaissance, barok en absolutisme. Van Luther en Calvijn, Copernicus en Kepler, Michelangelo en Cranach, Shakespeare en Cervantes tot Monteverdi en het eerste operagebouw in Europa.

Absolutisme, Verlichting en Revolutie, drie wezenlijke begrippen voor Europa in de periode 1650-1800. Machtige vorsten als de Franse Zonnekoning Lodewijk XIV zetten de continentale toon

Het broze statenstelsel met tegenstrevers als koning-stadhouder Willem III en nieuwe spelers als Pruisen en Rusland draait om evenwicht tussen de strijdende partijen. De barookke hofcultuur van Versailles, Schönbrunn en Potsdam reflecteert in al haar artistieke pracht de glorie van de heersers. Politieke geschriften stellen de staatsmacht en sociale orde ter discurssie. De Verlichting is een tijdperk van grote denkers als Newton, Spinoza, Kan, Hume en Rousseau. Het is ook de tijd van muzikale ruezen als Purcell, Vivaldi, Bach, Mozart en Beethoven en een literair wonder als Goethe. In de kunst mond t de Barok uit in het Rococo, gevolgd door het Neo-Classcisme. Uiteindelijk luidt de Franse ?Revolutie de ondergang in van het Ancien Regime. Vanuit Engeland komt de ingrijpende industriële Revolutie gestaag op gang, die het continent onherkenbaar zal veranderen.

De dynamische periode van de tweede helft van de Zeventiende Eeuw en de Achttiende EEuw staat centraal in deze cursus. Vanuit een multidisciplinaire en samenhangende benadering behandelt elk van de vijf docenten in twee colleges belangrijk bewgrippen en ontwikkelingen per vakgebied: algemene geschiedenis, filosofie, kunst, letterkunde en muziek. Deze cursus, het vierde deel van de leergang Duizend Jaar Europese cultuur, kan afzonderlijk en zonder specifieke voorkennnis worden gevolgd.

Na de val van Napoleon zetten conservatieve afgevaardigden op het Contres van Wenen in 1815 de klok terug naar het Europa van vóór de Franse Revolutie. De grootmachten herzien de staatkundige kaart en vormen het Concert van Europa, dat de hele negentiende eeuw garant staat voor gewapende vrede

Het onrustige continent raakt in de ban van nationalisme, liberalisme en revoluties. Italië ten tijde van Garibaldi en Duitsland onder Bismarck ronden met succes een eenwordingsproces af. Voortschrijdende industrialisatie gaat gepaard met technische vindingen, aanleg van spoorwegen en ondanks sociale wantoestanden stijging van de algemene levenstandaard. Tegen het einde van de eeuw verdelend e Europese naties de wereld in koloniale rijken. Londen, Parijs, Brussel, Berlijn en Wenen groeien uit tot metropolen met brede boulevards en grootse gebouwen in neostijlen. Nieuwe inzichten als evolutionisme en positivisme en filosofen als Hegel, Marx, Schopenhauer en Nietzsche ondermijnen traditionele opvattingen. Uiteenlopende stromingen als Romantiek, Realisme en Impressionisme drukken een stempel op kunst en cultuur. In de muziek gloriëren componisten als Schuber, Chopin, Verdi en Mahler.

De duizenlingwekkende en voortdurende fascinerende Negentiende Eeuw staat centraal in deze cursus. Van uit een multidisciplnaire en samenhangende benadering behandelt elk van de vijf docenten in twee colleges belangrijke begrippen en ontwikkelingen per vakgebied: algemene geschiedenis, filosofie, kunst, letterkunde en muziek. Deze cursus, het vifde deel van de leergang Duizend Jaar Europese cultuur, kan afzonderlijk en zonder specifieke voorkennis worden gevolgd.

Europa in de twintigste eeuw is wel aangeduid als een duister continent. Door twee wereldoorlogen raakt het oude werelddeel in ongekend grote problemen. In de strijd tussen vrijheid en totalitaire regimes triomfeert uiteindelijk de democratie.

Onder invloed van deze ervaringen slaat optimisme om in pessimisme. Industrialisatie en massificatie denderen door, maar andere grootmachten tasten de Europese hegemonie aan. De cultuur reflecteert ook maatschappelijke en politieke situaties. Artistieke broedplaatsen, zoals Parijs voor WOI en na WOII en Berlijn tijdens het interbellum, bruisen van vernieuwing. Stromingen als Expressionisme, Kubisme, Surrealisme en Existentialsime getuigen hiervan. Uitvindingen als film, radio, televisie en computer weerspiegelen de wetenschappelijke vooruitgang, maar dragen ook bij tot verlies van oude zekerheden. Van Einstein loopt een lijn naar atoombom en Higgs-deeltje. Europa raakt steeds meer onttoverd en geseculariseerd, maar maakt ook kennis met vitale verschijnelen als amerikanisering en jongerencultuur. Na de Val van de Muur strekt het tot dan toe West-Europese eenwordingsproces zich ook uit naar de nieuwe democratieën in Midden- en Oost-Europa. De overweldigende Europese cultuur van de Twintigste Eeuw staat centraal in deze cursus. Elk van de vijf docenten verzorgt twee colleges per vakgebied: algemene geschiedenis, filosofie, kunst, letterkunde en muziek. Het gaat - onder veel meer - van modernisme tot post-modernisme, van Wittgenstein tot Heidegger, van Picasso tot Cobra, van Kafka tot Beckett en van Le Sacre du Printemps tot jazz. Deze cursus, het zesde deel van de leergang Duizend jaar Europese cultuur, kan afzonderlijk worden gevolgd.